Kewajiban Bayar Zakat-Khutbah Bahasa Jawa

Midherek saking pangandikanipun Allah lan Rasulullah punika shalat lan zakat punika dados kuwajiban, kanthi punika boten saget dipun tinggalaken. Lan khususipun zakat punika wonten syari’atipun takeran lan kathahipun. Upaminipun zakat saking pantun kanthi wujud beras 815 kg, gabah 1.481 kg zakatipun 10% menawi boten mawi irigasi lan 5% menawi mawi irigasi, semanten ugi kagem woh-wohan, sayuran, taneman kagem pethetan lan sedaya taneman ingkang hasilipun kathah nishabipun sami kalih pantun lan dipun dalaken sasampunipun bibar panen. Menawi kagem bandha kanthi wujud emas ingkang damel simpenan nishabipun 91,92 gram emas murni lan 642 perak murni ingkang sampun dipun miliki setunggal tahun zakatipun 2,5%. Kagem kasil saking gaji ngagem nishab emas, ingkang zakatipun saget dipun dalaken ing saben wulan utawi saget dipun kempalaken dados setunggal tahun.

أَلْحَمْدُلِلّٰهِ الَّذِى يُحِبُّ الطَّائِعِيْنَ وَيُكَافِئُ الْمُحْلِصِيْنَ وَيُضَاعِفُ أَجْرالْمُحْسِنِيْنَ. أَشْهَدُ أَنْ لَا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ اَلْقَوِيُّ الْمَتِيْنُ وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَناَ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ صَاحِبُ الْوَعْدِ الْاَمِيْنُ. أَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى اٰلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَسَلِّمْ تَسْلِيْمًا كَثِيْرًا أَمَّابَعْدُ: فَيَا عِبَادَ اللهِ أُوْصِيْكُمْ وَنَفْسِى بِتَقْوَى اللهِ فَقَدْ فَازَ الْمُتَّقُوْنَ

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Wonten kesempatan mimbar ingkang minulya punika kawula ngengetaken dhateng panjenengan sedaya, mangga kita sami ningkataken iman lan taqwa dhateng Allah kanthi nindakaken dhawuh-dhawuhipun lan nilar sedaya awisanipun. Dhawuhipun Allah ingkang dados rukunipun Islam wonten gangsal, kasebat ing dalem hadits nabi Muhammad SAW:

بُنِيَ الإِسْلامُ عَلَى خَمْسٍ : شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ ، وَأَنَّ مُحمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، وَإِقَامِ الصَّلَاةِ ، وَإِيْتَاءِ الزَّكَاةِ، وَحَجِّ البَيْتِ، وَصَوْمِ رَمَضَانِ " متفقٌ عليه.

"Agama Islam didekake seka limang perkara, yaiku nyekseni sejatine ora ana Pangeran kejaba Allah lan Muhammad iku kawula lan utusane Allah, ngadegna shalat, bayar zakat, haji nang Baitullah lan puasa Ramadhan”. (HR. Buchari Muslim)

Gangsal perkawis punika boten saget dipun tinggalaken kagem tiyang ingkang mampu, khususipun zakat, puasa lan haji. Zakat minangka kuwajiban saking bandha lan kasil ingkang sampun dumugi setunggal nishab lan haulipun ugi sampun cekap. Kuwajiban zakat mal punika kangge nyucikaken kasil saking usaha lan ikhtiyaripun. Allah SWT sampun dhawuh:

“ Lan dekna sira ing shalat lan bayara zakat lan rukuka sira sartane wong-wong kang padha rukuk”.(QS. Al Baqarah: 43)

“Kamangka dhewekne kabeh ora diprintah kejaba supaya padha manembah Allah kelawan murnikake ngibadah marang Panjenengane (Gusti Allah) sajrone (nindakake) agama kanthi jejeg lan supayane dheweke kabeh padha njumenengake shalat lan ngawehake zakat, lan kang mengkono iku (aran) agama kang jejeg”. (QS. Al Bayyinah: 5)

Murnikaken ngibadah, ingkang dipun maksudaken inggih punika, ngibadah kanthi dasar dhawuhipun Allah lan rasulipun, semanten ugi tujuanipun ngibadah namung kagem Allah, pados ridhanipun lan mujudaken raos sykur dhateng Allah SWT.

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Midherek saking pangandikanipun Allah lan Rasulullah punika shalat lan zakat punika dados kuwajiban, kanthi punika boten saget dipun tinggalaken. Menawi shalat wonten pundi papan panggenan, lan kawontenanipun punapa kemawon kedah dipun jumenengaken. Kagem tiyang ingkang mukim, sehat lan sempat shalat dipun tindakaken kanthi sampurna. Nanging menawi nembe wonten margi, ing panggenan ingkang lintu dan nalika nembe nandhang sakit, Allah paring rukhsoh, sahingga shalat saget dipun tindakaken kanthi dipun jama’ utawi qhasar. Semanten ugi nalika nembe sakit sahingga shalatipun saget dipun tindakaken kanthi lenggah, sare utawi kanthi isyarat. Semanten ugi wudhunipun dipun tindakaken kanthi tayamum.

Lan khususipun zakat punika wonten syari’atipu,n takeran lan kathahipun. Upaminipun zakat saking pantun kanthi wujud beras 815 kg, gabah 1.481 kg zakatipun 10% menawi boten mawi irigasi lan 5% menawi mawi irigasi, semanten ugi kagem woh-wohan, sayuran, taneman kagem pethetan lan sedaya taneman ingkang hasilipun kathah nishabipun sami kalih pantun lan dipun dalaken sasampunipun bibar panen. Menawi kagem bandha kanthi wujud emas ingkang damel simpenan nishabipun 91,92 gram emas murni lan 642 perak murni ingkang sampun dipun miliki setunggal tahun zakatipun 2,5%. Kagem kasil saking gaji ngagem nishab emas, ingkang zakatipun saget dipun dalaken ing saben wulan utawi saget dipun kempalaken dados setunggal tahun.

Zakat benten kalian infaq lan shadaqah, nate Rasulullah paring dhawuh dhateng pendherekipun supados sami ngedalaken bandhanipun kagem kabetahan perang, amargi persediaanipun ingkang sampun mepet. Kanthi mekaten menawi sahabat Umar ngedalaken sepalih saking bandhanipun, nanging benten kalian sahabat Abu Bakar sedaya bandhanipun dipun infaqaken kangge jihad fi sabililah. Nalika sahabat Abu Bakar dipun dangu dening Rasulullah “ apa ta kang panjengan tinggalaken kanggo keluarga panjenengan? Sahabat Abu Bakar ngendika “cekap Allah lan utusanipun”.

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Sedaya dhawuhipun Allah tentu mengku hikmah, semanten ugi zakat saget kita gatosaken wonten mapinten-pinten hikmah ingkang saget kita pendhet, antawisipun:

1. Kangge mujudaken raos syukur dhateng Allah SWT, amargi dipun paringi rizki ingkang kathah, supados tambah berkah lan manfaat.
2. Sarana ngresiki rohani lan jiwanipun saking sifat kikir, bakhil, loba lan tamak. Kosok wangsulipun zakat saget ndidik tiyang Islam ngghadahi sifat loma, welas asih, disiplin anggenipun nindakaken kuwajiban lan amanah dhateng para mustahiq.
3. Nedahaken dhateng struktur ekonomi Islam ingkang tansah anggatosaken dhateng para dhuafa’. Sahingga para aghniya’ inggih kedah paring kawigatosan dhateng para fakir miskin.
4. Dhawuh zakat nedahaken bilih kemiskinan punika kedah dipun brastha jalaran dasosaken kufur kados pangendikanipun sahabat Ali:

كَادَالْفَكْرُ اَنْ يَكُوْنَ كُفْرًا (رواه أبو نعيم

“Kefakiran nyedhakna marang kekufuran” (HR. Abu Na’im)

Mujudaken raos welas asih, mong tinemong, tulung-tinulung antawisipun tiyang sugih kalian para fakir miskin. Kanthi mekaten Rasulullah paring gambaran kasebat ing dalem hadisipun:

اَلْمُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِ كَالْبُنْيَانِ يَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضًا

“Wong mukmin marang mukmin liyane kaya dene bangunan siji, kang bagian-bagiane padha nguwatake”. (HR. Buchari).

مَثَلُ الْمُؤْمِنِيْنَ فِى تَوَادِهِمْ وَتَرَاحُمِهِمْ وَتَعَاطُفِهِمْ مَثَلُ الْجَسَدِ اِذَااشْتَكَى عَضْوٌ تَدَاعَى لَهُ سَائِرُالْجَسَدِ بِالسَّهْرِ وَالْحُمَى (رواه مسلم

“Wong-wong mukmin ing dalem kasih-kinasihan, tolong-tinulung kaya dene awak siji, lamun salah siji anggota badan iku lara mangka kabeh awak bakal ngrasakake lara karo ora bisa turu dan deman”. (Hr. Muslim)

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Kanthi keterangan ing nginggil punika mertelakaken bilih zakat punika manfaatipun kathah sanget. Kejawi minangka mujudaken nindakaken dhawuhipun Allah, sampun pratela nyata bilih zakat punika saget mujudaken pribadi muslim ingkang taqwa, sahingga pribadi muslim punika saget mujudaken dados pribadi ingkang migunani dhateng tiyang sanes, kados pangandikanipun rasul:

خَيْرُ النَّاسُ أَنْفَعُهُمْ لِلنَّاسِ

“ Sak bagus-bagus wong yaiku kang luwih migunani marang wong liya”.

Pramila manga kita tansah berusaha nindakaken dhawuhipun Allah kanthi sak sae-saenipun, melai saking perkawis ingkang alit, melai dinten niki lan melai saking pribadinipun piyambak. Insya-Allah kanthi mekaten kita badhe dados pribadi ingkang ikhlas, sabar, istiqomah, tawadhu’, qona’ah minangka dados akhlaqul karimah, amin.

بَارَكَ اللهُ لِيْ وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْعَظِيْمِ، وَنَفَعَنِيْ وَإِيَّاكُمْ بِمَا فِيْهِ مِنَ اْلآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ، أَقُوْلُ قَوْلِيْ هٰذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيْمَ لِيْ وَلَكُمْ فَاسْتَغْفِرُوْهُ، إِنَّهُ هُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمُ.

Akibat Ninggalaken Kuwajiban Zakat-Khutbah Basa Jawa

Lan wong-wong kang kang padha nyimpen emas lan perak lan ora padha nafkahake marang dalan Allah, mula dhawuhna marang dheweke kabeh (yen dheweke kabeh bakal nampa) siksa kang lara, ana ing dina mas perak dipanasake ing geni neraka Jahannam,nuli dicosake ing bathuke dheweke kabeh, lempengane lan gegere dheweke kabeh (banjur diunekake) marang dheweke kabeh: “hiya iki bandha- bandha ira kang sira simpen kanggo kepentingan ira dhewe, mula rasakna sak iki (akibat saka) apa kang sira simpen iku. (QS. Attaubah: 35-36)

اَلْحَمْدُلِلّٰهِ اْلوَاحِدِ الْقَهَّارِ الْعَظِيْمِ الْجَبَّارِ. أَحْمَدُهُ سُبْحَاَنُه وَتَعَالىَ اَنَاءَ اللَّيْلِ وَاَطْرَفَ النَّهَارِ. وَاَتُوْبُ اِلَيْهِ قَبْلَ انْقِضَاءِ الْاَعْمَارِ. أَشْهَدُ أَنْ لَا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيْكَ لَهُ شَهَادَةَ تُنَجِّيْنَا مِنْ جَمِيْعِ الْاَهْوَالِ وَالْمَشَاكِلَةِ. وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ رَسُوْلُهُ أَرْسَلَهُ اللهُ بِالرَّحْمَةِ وَالرَّأْفَةِ. أَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى اٰلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَسَلِّمْ تَسْلِيْمًا كَثِيْرًا أَمَّابَعْدُ: فَيَا عِبَادَ اللهِ أُوْصِيْكُمْ وَنَفْسِى بِتَقْوَى اللهِ فَقَدْ فَازَ الْمُتَّقُوْنَ.

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Minangka dados tiyang Islam kita dipun dhawuhaken dening Allah supados nindakaken dhawuh-dhawuhipun Allah lan nilar sedaya awisanipun. Kewajiban utami ingkang dipun dhawuhaken inggih punika nindakaken rukun Islam ingkang cacahipun wonten gangsal. Inggih punika ngucapaken kalimat syahadatain, nindakaken shalat, bayar zakat, nglampahi shiyam Ramadhan lan haji. Inti saking rukun Islam inggih punika ngucapaken Syahadatain, jalaran shadatain punika minangka dados fondasinipun, menawi tiyang Islam ngakeni bilih Allah punika Pangeranipun lan Muhammad punika dados utusanipun. Sahingga sasampunipun ngucapaken inggih kedah nindakaken dhawuh-dhawuhipun, kanthi amal ibadah. Rasulullah SAW nate ngendika:

لَيْسَ الْاِيْمَانُ بِالتَّمَنِّى وَلَا بِالتَّحَلِّى وَلَكِنْ مَا وَقَرَ فِى القَلْبِ وَصَدَقَهُ الْعَمَلُ (رواهابن النجاروالديلمي

“Iman iku ora mung angen-angen lan pepahesan (ing lambe), nanging apa kang manggon ana ing ati lan di lakoni nganggo amal ibadah”.(HR. Ibnu Najar lan Dailami)

Allah paring dhawuh lan sampun nyiapaken piwalesipun, kagem tiyang ingkang taat lan mituhu dhateng dhawuhipun Allah yektos badhe dipun paringi kamulyan gesang ing dunya lan akhirat. Lan kagem tiyang ingkang ingkar dhateng dhawuhipun Allah, yektos sampun dipun siapaken piwales, kanthi wujud siksa ing alam akhirat samangke. Contonipun kagem tiyang ingkang boten purun ngedalaken zakat ing mangka bandhanipun sampun langkung saking setunggal nishab lan haulipun ugi sampun cekap, Allah sampun paring pemut:

“Babar pisan aja nganti wong-wong kang padha medhiti bandha kang wis kaparingake dening Allah marang dheweke kabeh saka kanugrahane iku padha ngira yen kamedhitan iku apik tumrap dheweke kabeh. Sajatine kamadhitan iku ala tumrap dheweke kabeh. Sejatine kamaditan iku ala tumrap dheweke kabeh. Bandha kang di medhiti dening dheweke kabeh iku bakal dikalungake ana ing gulune mbesuk ing dina qiyamat”. (QS. Ali Imran: 180)

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Mekaten punika satuhune sifat bakhil utawi medhit punika asring dhatengaken musibah lan bencana. Kanthi mekaten Allah mastani tiyang bakhil punika kados tiyang ingkang musyri’, kados pangendikanipun:

“Lan kacilakan kang gedhe tumrap wong-wong kang padha nyekuthokake (Panjenengane), (hiya iku) wong-wong kang ora pada ngetokake zakat lan dheweke kabeh kafir marang wujude (panguripan) akhirat”. (QS. Fush-Shilat: 6-7)

Satuhune ing dalem bandha punika wonten hak-hakipun kagem para fakir:

“Lan ing ndalem bandha-bandhane dhewekne kabeh ana hake kanggo wong miskin kang nyuwun lan wong miskin kang ora oleh bagian”. (QS. Adz-dzariyat: 19)

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Zakat punika dados ibadah sosial, amargi hasilipun saget langsung dipun raosaken dening tiyang sanes, khususipun tiyang fakir miskin, para yatim, musafir, gharim lan sanesipun. Kanthi zakat saget nuwuhaken raos welas asih dhateng tiyang sanes, khususipun tiyang-tiyang miskin. Sahingga piyambakipun rumaos dipun tulung dening para aghniya’, sak terasipun para aghiniya’ ugi rumaos aman kanthi bandha ingkang dipun miliki. Para fakir miskin punika ugi badhe ndherek ngamanaken bandhanipun, semanten ugi doa saking para fakir miskin lan tiyang-tiyang ingkang dipun dhalimi punika do’anipun mustajabah.

Nanging kosok wangsulipun menawi para aghniya’ punika bakhil, malah gesangipun tansah was-was, khawatir badhe ical, malah doa saking para fakir miskin lan tiyang-tiyang ingkang dipun dhalimi punika ndonga ingkang boten sae. Mekaten punika piwales wonten ing alam dunya, lan tentunipun tasih kathah piwales-piwales sanes ingkang sampun kasunyatan lan dipun raosaken dening para aghniya’.
Ing alam akhirat samangke, sedaya bandha dunya arupi mas picis raja brana ingkang boten dipun dalaken zakatipun, badhe dipun panasaken lan dipun gosokaken wonten badanipun.

“Lan wong-wong kang kang padha nyimpen emas lan perak lan ora padha nafkahake marang dalan Allah, mula dhawuhna marang dheweke kabeh (yen dheweke kabeh bakal nampa) siksa kang lara, ana ing dina mas perak dipanasake ing geni neraka Jahannam,nuli dicosake ing bathuke dheweke kabeh, lempengane lan gegere dheweke kabeh (banjur diunekake) marang dheweke kabeh: “hiya iki bandha- bandha ira kang sira simpen kanggo kepentingan ira dhewe, mula rasakna sak iki (akibat saka) apa kang sira simpen iku”. (QS. Attaubah: 35-36)

Saterasipun wonten hadits ingkang dipun riwayataken dening imam Buchari lan Muslim nerangaken bilih bandha ingkang boten dipun dalaken zakatipun badhe dipun wujudaken dados seterika ingkang sampun dipun panasi 50 ewu tahun. Menawi sampun adhem teras dipun panasi malih. Semanten ugi ingkang kagungan kewan ternak ingkang sampun langkung setunggal nishab boten dipun dalaleken zakatipun, benjang wonten akhirat kewanipun badhe ngidak-idak.
Semanten ugi kagem sedaya bandha lan kasil sanesipun, kados tanem-taneman, woh-wohan lan ugi penghasilan (gaji) ingkang boten dipun dalaken zakatipun, benjang bandha punika badhe dipun kalungaken wonten jangganipun ingkang arupi sawer. Rasulullah SAW ngendika:

مَنْ أَتَاهُ اللهُ مَالًا فَلَمْ يُؤَدِّ زَكَاتَهُ مُثِّلَ لَهُ شُجَاعًا أَقْرَعَ لَهُ زَبِيْبَتَانِ يُطَوِّقُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ يَأْخُذُ بِلِهْزِمَتَيْهِ (اَىْ شِدْ قَيْهِ) ثُمَّ يَقُوْلُ: أَنَا مَالُكَ أَنَا كَنْزُكَ (رواه البخارى)

“Sapa wonge diparingi bandha dening Allah, nuli ora ngetokake zakate, mangka bandha iku bakal didadekake ula kang ndase plontos, duweni racun werna loro kang bakal dikalungake marang wong kang duwe bandha kang ora di tokaken zakate ing dina qiyamat. Nuli ula iku nyokot karo kanda “aku iki bandhamu akau iku simpenanmu”. (HR. Buchari)

Mekaten punika ing antawis piwales kagem tiyang ingkang boten nindakaken dhawuhipun Allah, khususipun kagem tiyang ingkang boten purun ngedalaken zakat, saking bandha lan kasilipun. Akhiripun mugi-mugi kita dipun tebihaken saking sifat bakhil, amin.

بَارَكَ اللهُ لِيْ وَلَكُمْ فِى الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ وَنَفَعَنِى وَاِيَّا كُمْ بِمَا فِيْهِ مِنَ الْاٰيَاتِ وَالذِّكْرِالْحَكِيْمِ. أَقُوْلُ قَوْلِى هٰذَا وَاسْتَغْفِرُوْهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمُ, وَقُلْ رَّبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِيْنَ.

Sampurnaning Masjid, Usaha Makmuraken Kuwajiban Tiyang Taqwa

Menawi kita pirsani, kathah masjid langgar lan musolla nanging jemaahipun namung sekedhik, malah prasasat sinaosa punika panggenan ingkang sifatipun umum, namung kados-kados namung dados milik setunggal utawi kalih tiyang kemawon. Mekaten punika amargi ing dalem jema’ah shalat gangsal wekdal ingkang adzan inggih tiyang punika, ingkang puji-pujian inggih tiyang punika ingkang kamad inggih tiyang punika malah ingkang dados imam inggih piyambakipun.

اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِيْ أَمَرَنَا بِاْلاِعْتِصَامِ بِحَبْلِ اللهِ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ لاَ نَبِيَّ بَعْدَهُ. اَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنْ تَبِعَ هُدَاهُ. أَمَّا بَعْدُ؛ فَيَا عِبَادَ اللهِ، أُوْصِيْكُمْ ونفسى بِتَقْوَى اللهِ، فَقَالَ اللهُ تَعَالَى: يَاأَيُّهاَ الَّذِيْنَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوْتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُمْ مُّسْلِمُوْنَ.

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Boten wonten wasiat ingkang langkung utami kejawi wasiat iman lan taqwa dhateng Allah. Iman ingggih punika keyakinan ing sak lebetipun manah, lan taqwa punika nindakaken dhawuh-dhawuhipun Allah lan nilar sedaya awisanipun. Kanthi punika iman dados dasaripun, lan taqwa punika wujudipun. Iman lan taqwa boten saget dipun pisahaken. Iman kedah kanthi amal, iman boten namung keyakinan ing salebetipun manah kemawon, nanging kedah dipun ikraraken kanthi lisan lan dipun jumbuhaken kanthi amal ibadah.
Mujudaken iman lan ngathah-ngathahaken amal ibadah saget dipun jumbuhaken wonten ing dalem panggenan kagem sujud inggih punika wonten ing dalem masjid, langgar lan musholla. Allah SWT sampun ngendika:

“Kang kudu ngramekake masjid-masjide iku mung wong-wong kang padha iman marang Allah lan dina akhir sarta tetep njumenengake salat, maringake zakat lan ora wedi (marang sapa bae) kejaba marang Allah, mula hiya dheweke kabeh kuwi wong-wong kang diarepake kalebu golongane wong-wong kang padha oleh pituduh”.(QS. Attaubah: 18)

Ayat punika nedahekan bilih among tiyang-tiyang iman ingkang makmuraken masjid, tentu kemawon anggenipun makmuraken inggih gumantung kalian kadar kemampuanipun. Saget kanthi ilmunipun, kanthi tenaganipun utawi kanthi bandhanipun. Kanthi ilmunipun inggih mulang utawi dados guru, kanthi tenaga upaminipun, purun resik-resik, jagi keamanan lan saterasipun. Kanthi bandhanipun,jalaran kagem perawatan masjid inggih betahaken dana kagem bayar listrik, toya, tumbas alat-alat kebersihan, tumbas lampu listrik lan saterasipun.

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Menawi kita pirsani, kathah masjid langgar lan musolla nanging jemaahipun namung sekedhik, malah prasasat sinaosa punika panggenan ingkang sifatipun umum, namung kados-kados namung dados milik setunggal utawi kalih tiyang kemawon. Mekaten punika amargi ing dalem jema’ah shalat gangsal wekdal ingkang adzan inggih tiyang punika, ingkang puji-pujian inggih tiyang punika ingkang kamad inggih tiyang punika malah ingkang dados imam inggih piyambakipun.

Kejawi saking punika kawontenan masjid utawi langgar ketingal boten dipun upakara, kanthi bukti karpetipun ingkang kotor, sajadah, sarung ugi kotor, terasipun kotor, panggenan kagem wudhu lan wc nipun inggih ketingal kotor lan mambet pesing. Punika saperangan ingkang saget kita pirsani. Ananging ugi wonten masjid, langgar lan musholla ingkang ketingal resik, karpetipun ambetipun wangi, teras lan lataripun masjid inggih ketinggal asri, semanten ugi panggenan wudhu lan wc nipun ingkang sae, malah wonten wangi-wanginipun wc. Ing saben shalat gangsal wekdal jama’ahipun tansah kathah. Jama’ahipun ketingal sami krasan wonten ing masjid punika.

Kawontenan kalih werni ngengingi panggenan ngibadah punika dados kasunyatan, kanthi mekaten kawontenan ingkang sepindhah jelas betahaken prihatosipun sedaya kaum muslimin, kedah dipun padosi sebab musababipun, kenging punapa panggenan ngibadah ingkang sampun dipun bangun punika boten dipun jagi, dipun rawat lan boten dipun ginakaken kanthi sak sae-saenipun kagem ngathah-ngathaken ngibadah dhateng Allah SWT.

Kangge mujudaken masjid ingkang sae wonten tigang perkawis:

1. Bidang Idaroh inggih punika kegiatan kagem ngupakara masjid ingkang kedah dipun tindakaken dening tiyang kathah. Masjid utawi langgar kedah wonten takmiripun, inggih punika pengurus masjid ingkang dipun paringi tugas lan tanggel jawab kagem ngelola masjid punika. Amargi masjid punika boten namung kagem shalat gangsal wekdal kemawon, nanging masjid ugi kagem pusatipun pendidikan, pelayanan kesehatan, santunan fakir miskin, panggenan kagem musyawarah, ngempalaken dana umat saking zakat, infaq lan shadaqah. Kanthi mekaten boten saget dipun upakara dening setunggal utawi tiyang kalih kemawon. Amargi saget ngalitaken fungsinipun masjd.
2. Bidang Imaroh, supados masjid punika tambah regeng kedah dipun wontenaken kegiatan, upanipun gerakan shalat jama’ah gangsal wekdal, Majlis Taklim, TPQ, Madrasah Diniyah, Perpustakaan, Sunatan Masal, Pengetan Hari Besar Islam lan sanes-sanesipun.
3. Bidang Riayah, inggih punika ngawontenan pembangunan, rehap lan ngupakara masjid. Masjid ingkang sae, megah, lan nelasaken biaya ingkang kathah menawi boten dipun rawat lan dipun jagi inggih badhe ketingal awon. Kathah jema’ah khususipun para musafir ingkang kuciwa nalika nindakaken shalat ing masjid punika, amargi masjid ingkang ketingal megah, ananging sak lebetipun boten dipun rawat, karpetipun kotor, panggenan wudhu lan wc nipun kotor malah toyanipun kirang lancar lan saterasipun. Kawontenan punika badhe dadosaken jema’ah tebih saking masjid. Benten kalian masjid ingkang sederhana syukur masjid ingkang megah lan dipun jagi kanthi sae. Karpetipun resik, panggenan wudhu lan wc nipun bersih, saestu masjid punika badhe dados jujukan para musafir. Lan piyambakipun boten badhe owel nalika ngedalaken infak kagem biaya ngupakara masjid punika.

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah

Kanthi mekaten sampurnaning masjid, langgar lan mushola punika kedah dipun kantheni kalian ngawontenaken kegiatan ing masjid lan ngupakara masjid ngengingi kebersihan ing dalem masjid lan lingkunganipun. Sinaosa sampun wonten takmir masjid, nanging sedaya jema’ah supados dados jema’ah ingkang aktif lan mandiri. Wonten ing masjid sedaya jema’ah kedah dados pelayan kagem pribadinipun lan tiyang sanes. Upaminipun menawi mlebet ing wc, kedah saget mujudaken kebersihan, sasampunipun bebucal kedah dipun siram ngantos ambetipun ical. Punapa malih menawi mlebet ing salebetipun wc ketingal kotor lan mambet inggih kedah ngicaleken kotoran lan ambet punika. Semanten ugi menawi bucal sampah wonten ing bak sampah lan saterasipun.

Syukur malih menawi masjid saestu saget maringi manfaat dhateng kebetahanipun masyarakat. Wonten fakir miskin, lare yatim saget dipun santuni, jema’ah ingkang sakit dipun bantu mertambanipun, wonten jema’ah ingkang betah modal usaha saget dipun bantu kalian koprasi utawi kanthi zakat produktif, wonten pengaosan kagem para lare, remaja lan tiyang dewasa lan sepuh. Prasasat sedaya kebetahan masyarakat saget dipun sembadani. Masjid boten namung mikiraken perkawis akhirat kemawon, nanging perkawis kadunyan ugi penting. Amargi kathah tiyang Islam ingkang dados murtad lantaran ekonomi lan saterasipun.

Kanthi mekaten kangge mujudaken masjid ingkang sampurna dados tanggel jawab sedaya tiyang Islam. Pramila mangga kita sami fastabiqul khairat, unggul-unggulan ing perkawis kesahenan. Umat Islam ingkang saget mujudaken amal nyata lan Insya-Allah Islam minangka rahmat dhateng sedaya alam, saget kasembadan, amin.

بَارَكَ اللهُ لِيْ وَلَكُمْ فِى الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ وَنَفَعَنِى وَاِيَّا كُمْ بِمَا فِيْهِ مِنَ الْاٰيَاتِ وَالذِّكْرِالْحَكِيْمِ. أَقُوْلُ قَوْلِى هٰذَا وَاسْتَغْفِرُوْهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمُ, وَقُلْ رَّبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِيْنَ

Syukur Kanthi Shalat lan Qurban-Khutbah Shalat Idul Adha 1435 H-Bahasa Jawa

Manungsa dipun paringi mapinten-pinten kenikmatan dening Allah, kathah lan warninipun ingkang boten saget dipun etang dening manungsa. Kejawi Allah paring kenikmatan punika Allah SWT ugi paring jejibahan dhateng manungsa, agami Islam sampun paring piugeran inggih punikakewajiban ingkang kedah dipun tindakaken dening tiyang-tiyang Islam. Contonipun shalat minangka ibadah harian lan qurban ingkang dados ibadah tahunan. kewajiban saking ngarsa dalem Allah SWT punika badhe kraos awrat menawi boten dipun bandingaken kalian kenikmatanipun Allah ingkang sampun dipun paringaken lan badhe dipun paringaken. Kanthi nuladhani tindak lampahipun Rasulullah Nabiullah Ibrahim lan Muhammad SAW, sedaya dhawuh minangka kagem mujudaken raos syukur dhateng Allah SWT. Pramila mangga kita tuladhani supados kita saestu dados ahsani taqwim.

ألسلام عليكم ورحمة الله وبركاته

اَللهُ أَكْبَرُ x كَبِيْرًا وَالْحَمْدُللهِ كَثِيْرًا وَسُبْحَانَ اللهِ بُكْرَةً وَاَصِيْلًا. لآ إِلٰهَ اِلَّا اللهُ وَاللهُ أَكْبَرُ. اَللهُ أَكْبَرُ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ. أَلْحَمْدُلِلّٰهِ حَمْدًا كَثِيْرًا كَمَا أَمَرَ, نَحْمَدُهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى اَلَّذِى جَعَلَ الْخَلِيْلَ إِبْرَاهِيْمَ إِمَامًالَنَا وَلِسآئِرِالْبَشَرِ. أَشْهَدُ أَنْ لآ اِلٰهَ اِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيْكَ لَهُ. وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ أَلْمَبْعُوْثُ رَحْمَةً لِلْعاَلَمِيْنَ . أَللّٰهُمَّ صَلِّ وَ سَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَاِبِه وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِاِحْسَانٍ اِلَى يَوْمِ اْلقِيَامَةِ. أَمَّا بَعْدُ: فَيَا عِبَادَ اللهِ, إِتَّقُوااللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوْتُنَّ اِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُوْنَ

Allahu akbar 3x walillahil hamdu
Kaum muslimin jema’ah shalat Id Rahimakumullah
Mangga kita sedaya sami ningkataken iman lan taqwa dhumateng Allah SWT, inggih punika kanthi nindakaken dhawuh-dhawuhipun Allah lan nilar saha nebihi sedaya awisanipun. Allah sampun paring janji dhateng tiyang ingkang iman lan taqwa, Allah badhe paring margi ingkang gampil dhateng kawulanipun, margi ingkang awrat badhe dipun ringanaken, margi ingkang sisah badhe dipun gampilaken, margi ingkang peteng dhedhet badhe dipun padhangi lan saterasipun.

“Sapa wonge kang taqwa marang Allah mesthi Panjenengane bakal dadekake kajembaran kanggo dheweke, lan maringi rizki saking jurusan kang ora den kira-kirakake. Lan sapa wonge tawakal marang Allah, mesthi Allah bakal nyukupi (kaperluwane) dheweke”. (QS. Ath-Thalaq: 2-3)

Allah SWT zat ingkang Maha Kuwaos nanging Allah ugi Maha Welas Asih, wujud saking kuwaosipun Allah, kanthi qodrat lan irodatipun sedaya ingkang dipun kersakaken dening Allah saget maujud:

“Satemene tindake pangeran yen ngersakake (dumadine) sawiji-wiji iku amung ndhawuhake marang sawiji-wiji mau “dumadiya sira” mula banjur dumadi”. (QS. Yasin: 82)

Kanthi welas-asihipun, Allah saget mulyakaken dhateng kawulanipun lan kanthi kuwasanipun ugi saget dadosaken kawulanipun dados ina lan ashor. Mekaten punika kasebat ing dalem Alquran:

“Dhawuha sira (Muhammad): “Dhuh Gusti Pangeran ingkang kagungan kraton, Panjenengan maringi kraton punika dhumateng tiyang ingkang Panjenengan kersakaken lan Panjenengan mundhut wangsul kraton punika dhumateng tiyang ingkang Panjenengan kersakaken. Panjenengan mulyakaken dhumateng tiyang ingkang Panjenengan kersakaken lan Panjenengan ngasoraken dhumateng tiyang ingkang Panjenengan kersakaken. Inggih namung wonten ngarsa Panjenengan kemawon sedaya kesahenan. Lan sayektosipun Panjenengan punika dhamateng sedaya perkawis, ingkang Maha Kuwaos”. (QS. Ali Imran: 28)

Allahu akbar 3x walillahil hamdu
Kaum muslimin jema’ah shalat Id Rahimakumullah
Allah zat ingkang Welas Asih lan Maha Wicaksana, sedaya kawulanipun Allah kepingin dados tiyang ingkang gesangipun mulya, dipun cekapi sedaya ingkang dipun seja. Boten wonten tiyang ingkang kersa dipun paringi sakit lan cilaka, bendu lan rubeda. Sedaya manungsa ngersakaken gesang ingkang sakinah, mawaddah, rohmah, istiqomah, sejahtera lahir lan batinipun. Mekaten punika boten saget dipun perkoleh kanthi gratis, nanging dados perkawis ingkang kedah dipun usahakaken.

“Satemene Gusti Allah ora ngowahi kahanane sawijine kaum
nganti kaum iku dhewe kang ngowahi marang kahanane “. (QS. Arro’du: 11).

Allah paring janji lan Allah boten badhe cidra kalian janjinipun, syarat dados kawula ingkang dipun mulyakaken inggih punika kedah iman lan taqwa. Salah satunggalipun wujud saking iman inggih punika nindakaken shalat lan qurban, Allah SWT nate ngendika:

“Daging-daging onta lan getihe iku babar pisan ora bisa merkoleh (karilane) Allah, ananging ketaqwaan kang saka sira kabeh iku kang bisa merkoleh karilane Allah”. (QS. Al Hajj: 37)

Wonten ing dalem Alquran surat Al Kautsar ayat 1-3 Allah ngendika:

“ Satemene Ingsun wus maringake marang sira nikmat kang akeh. Mula shalata sira kerana Pangeranira lan gaweha qurban sira. Satemene wong kang nyengiti sira, hiya iku wong kang cunthel”.

Allahu akbar 3x walillahil hamdu
Kaum muslimin jema’ah shalat Id Rahimakumullah
Allah SWT sampun paring mapinten-pinten kenikmatan lan kamulyan ingkang dipun paringaken dhumateng para manungsa, melai awal Allah sampun nitahaken manungsa dados makhluk ingkang mulya lan sak bagus-bagusipun rupa. Amargi manungsa dipun titahaken dados khalifah lan kawulanipun Allah ingkang ghadhahi tugas ganda, kanthi mekaten pas sanget menawi manungsa punika dipun dadosaken makhluk ingkang paling sempurna.

Sasampunipun kedadosanipun punika dipun sempurnakaken, tumuli Allah paring mapinten-pinten hidayah, arupi panca indra, akal, qalbu lan agami. Boten wonten makhluk ingkang dipun paringi hidayah mekaten punika kejawi manungsa. Ngengingi tanggel jawabipun manungsa punika langkung kathah lan awrat, Allah nyempunakaken malih kanthi paring mapinten-pinten kenikmatan, ing antawisipun:

Sepindhah arupi nikmat panjang yuswa, kanthi panjang yuswa, kita tasih saget nindadaken lan ningkataken amal ibadah dhateng Allah. Menawi ing sak lebetipun gesang punika rumaos lan ngrumaosi dados makhluk ingkang boten badhe uwal saking “khata’ lan nisyan” lepat lan supe ingkang badhe damel dosa sahingga tansah ngathah-ngathahaken istighfar. Lan menawi dosa ageng ingkang dipun tindakaken tumuli mertobat, boten badhe ngambali malih lan ugi badhe nggantos pedamelan awon kanthi pedamelan ingkang sae.

Amal ibadah punika ingkang badhe dados rencang lan sedherek sasampunipun seda, kita saget mendhet hikmah saking perjalanan ibadah haji, sedaya pangkat, jabatan, mas picis raja brana, kendaraan lan griya ingkang mewah dipun tilar kejawi namung iman ingkang tinancep ing salebetipun manah. Iman badhe dados semangat anggenipun nindakaken ibadah ing tanah suci.

Kaping kalih nikmat sehat, sehat punika reginipun awis, boten wonten tiyang ingkang kepingin sakit, amargi nalika sakit, dahar, ngunjuk, sare, lungguh lan jumeneng boten badhe sekeca. Dhaharan ingkang sarwa eco dados ical raosipun, unjukan ingkang seger inggih dados pahit lan saterasipun. Dereng malih menawi kedah mertamba ing griya sakit lan sanesipun, boten sekedhik biaya ingkang kedah dipun dalaken. Sehat lahir lan batos kedah dipun syukuri, syukur billisan kanthi maos Alhamdulillah. Syukur bil hal kanthi ningkataken amal ibadah, kaleres ibadah mahdhah lan ghoiru mahdhah. Ibadah spiritual, ritual lan sosialipun dipun wujudaken.

Kaping tiga sempat, wekdal sempat utawi longgar. Sedaya tiyang dipun paring wekdal sami inggih punika 24 jam ing setunggal dintenipun. Kanthi wekdal punika, wonten tiyang ingkang saget bagi wekdal lan merhatosaken wekdal. Sinaosa nembe kathah pakaryan nanging nalika pikantuk panggilan nindakaken shalat inggih cekat-ceket nindakaken shalat. Nanging wonten ugi kathah wekdalipun ingkang longgar, nanging nalika nampi panggilan nindakaken shalat, panggilan punika boten dipun gatosaken. Kita kedah enget bilih manungsa punika nate ribet, nanging sak ribet-ribetipun tiyang inggih punika, nalika kedah saget maos kalimat tauhid ing akhir hayatipun. Amargi Rasulullah nate ngendika “Sapa wonge kang ing akhir hayatipun bisa ngucap la Ilaha illaah daholal jannah”.

Kanthi mapinten-pinten kenikmatan ingkang dipun paringaken Allah dhumateng kita sedaya, saterasipun Allah paring dhawuh supados nindakaken shalat lan nindakaken qurban. Shalat dados pokokipun agami, sedaya tindak lampahipun tiyang Islam punika gumantung kalian shalatipun. Shalat ingkang khusuk lan berkualitas saget nedahaken sedaya pakertinipun dhateng kemaslahatan. Malah shalat saget nebihaken saking pedamelan keji lan munkar.

Shalat gangsal wekdal punika syari’at Allah ingkang dipun dhawuhaken dhateng Rasulullah Muhammad SAW, menawi qurban punika syariat Allah ingkang dipun paringaken dhumateng nabi Ibrahim nanging dipun terasaken wonten syari’at nabi Muhammad, semanten ugi ibadah haji. Rasulullah SAW sinaosa dados pribadi ingkang maksum, dipun jagi saking tumindak dosa lan dipun jamin mlebet ing suwarga, nanging tansah nindakaken shalat, amargi shalat punika semata-mata kagem mujudaken raos syukur dhumateng Allah SWT.

Nabi Ibrahim salah setunggalipun kekasihipun Allah, Ibrahim pribadi ingkang ikhlas, tawakal lan dermawan. Amargi sifat dermawanipun nate dipun uji, lantaran wonten malaikat ingkang nyimpe dados manungsa, kenging punapa tansah ngathah-ngathahaken anggenipun ngedalaken infaq lan shadaqah, Ibrahim ngendika, bandha punika dereng sak pintena, lamun ingsun diparingi putra lan didhawuhi ngurbanake yekti bakal ingsun qurbanake.

Sahingga nalika Ibrahim wonten yuswa sepuh dipun paring putra. Lan prasasat sampun supe kalian pangandikan ingkang sampun dipun ngendikakaken. Nalika dipun paringi putra kakung ingkang sanget dipun trisnanani. Allah paring dhawuh supados nyembelih dhateng putranipun, Ibrahim boten selak semanten ugi Islamil putranipun. Kekalihipun pribadi ingkang tawakal dhateng Allah. Kabukten belih dhawuhipun Allah punika namung kangge ujian dhateng kawulanipun. Lan Allah gantos kalian hewan domba.

“Mula rikala bocah iku wus tumeka (umur) bisa mlaku bebarengan karo Ibrahim, Ibrahim ngendika “He putraningsun, ngger satemene ingsun mirsani sajrone sare, menawa ingsung nyembelih marang kang salira. Mula coba pikiren kepriye mungguh kang salira? “ Dhuh rama, rama kawula aturi nindakaken punapa ingkang dipun dhawuhaken dhumateng panjenengan. Insya-Allah panjenenngan badhe manggihi ingkang putra kalebet tiyang-tiyang ingkang sabar”. (QS. Ash Shaffat: 102)

بَارَكَ اللهُ لِيْ وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْعَظِيْمِ، وَنَفَعَنِيْ وَإِيَّاكُمْ بِمَا فِيْهِ مِنَ اْلآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ، أَقُوْلُ قَوْلِيْ هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيْمَ لِيْ وَلَكُمْ فَاسْتَغْفِرُوْهُ، إِنَّهُ هُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمُ.

وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَاَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِيْنَ

Mujudaken Pasedherekan - Khutbah Bahasa Jawa

Sedaya umat manungsa ing alam dunya punika satuhunipun setunggal sedherek, amargi menawi dipun runtut asalipun manungsa punika saking setunggal tiyang, inggih punika nabi Adam, tumuli Gusti Allah dadosaken Siti Hawa ingkang dipun titahaken saking iga kiwanipun nabi Adam. Sapunika umat punika sampun berkembang dados kathah. Pramila saking kathahipun prasasat dados manungsa ingkang beda. Kanthi mekaten ing salebetipun Islam pasedherekan punika mengku tigang perkawis inggih punika mergi saking keturunan, agami lan papan panggenan. Tigang perkawis punika kedah dipun wujudaken supados gesang ing alam dunya punika pikantuk raos aman, ayem lan tentrem. Ing antawis setunggal lan setunggalipun tansah mujudaken raos katrisnan, mong tinemong, wasiyat winasiyatan lan saterasipun.

اَلْحَمْدُلِلّٰهِ الَّذِى يَهْدِى مَنْ يَشَاءُ اِلَى صِرَاطِ مُّسْتَقِيْمِ نَحْمَدُهُ سُبحَانَهُ وَهُوَ الْبَرُّالرَّحِيْمُ, أَشْهَدُ أَنْ لَاإِلٰهَ إِلَّا اللهُ وَحْـدَهُ لاَشَـرِيْكَ لَهُ. وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ . اَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلىَ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّيْنِ . أَمَّا بَعْدُ.فَيَا عِبَادَ اللهِ, اِتَّقُوْا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَاتَمُوْتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُوْنَ .

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Mangga kita sami tingkataken iman lan taqwa kita dhateng Allah SWT, kita tindakaken dhawuh-dhawuhipun Allah lan kita tilar saha kita awisi sedaya awisanipun Allah. Mugi kita pikantuk kamulyan lan kabegjan wiwit saking dunya dumugi akherat samangke, amin.

Gesang ing alam dunya punika, manusia ghadhahi tugas lan tanggel jawab minangka makhluk pribadi, sosial lan makhluk Allah. Mekaten punika amargi manungsa makhlukipun Allah ingkang dipun ciptakaken saking setunggal tiyang, inggih punika nabai Adam alaihi salam. Allah SWT ngendika:

“ He manungsa kabeh, satuhune Ingsun (Allah) wus dadekake sira kabeh saking wong lanang lan wadon siji, lan dadekake dadi berbangsa-bangsa lan bersuku-suku supayane sira kabeh padha saling kenal, satuhune kang paling mulya ing ngarsane Gusti Allah yaiku wong kang paling taqwa, satuhune Allah Maha Pirsa lan Maha waspadha”. (QS. Al Hujurat: 13)

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Ayat punika nedahaken dhateng manungsa supados sami saling kenal, sinaosa sapunika sampun dados masyarakat kanthi maneka warna budaya, bahasa, seni, ras lan agami, semanten ugi sapunika dipun bedakaken kanthi wilayahipun, wonten masyarakat Jawa, Sumatera, Kalimantan, Sulawesi, Irian Jaya, lan wonten ing manca negari kados ing Malaysia, Singapura, Thailan, Brunai Darusalam, Banglades, Arab Saudi, Mesir, Amerika lan saterasipun. Sajatosipun menawi dipun runtut inggih tasih sedherek.

Kanthi mekaten menawi kita gatosaken pasedherekan punika saget kaiket kanthi tigang perkawis:
Sepindhah: Pasedherekan ingkang dipun iket kanthi sebab garis keturunan, Allah SWT ngendika:

“ Diharamake ing atase sira kabeh (ngrabeni) ibu-ibunira, anak-anakira kang wadon, sedulur-sedulur ira kang wadon, sedulur-sedulure bapakira kang wadon, sedulur-sedulur ibunira kang wadon, anak-anak wadon saka sedulur-sedulurira kang lanang, anak-anak wadon saka sedulur-sedulurira kang wadon, ibu-ibunira kang nusoni sira kabeh, sedulur wadon tunggal susu, ibu-ibune bojo wadonira (anak kuwalon) kang sajrone pawengkonira saka bojo wadon kang wis sira kumpuli, ananging kalamun sira durung ngumpuli bojo wadonira (ibune anak kuwalonira) iku (lan wis sira pegat) mula sira ora dosa ngrabeni anake (lan diharamake tumrap sira) bojo-bojo wadone anak kandhungira (mantu wadon) lan ngumpulake (wayuh) sedulur wadon loro, kajaba kang wus kalakon ana ing mangsa ndhisik (jaman jahiliyah). Satuhune Allah iku zat kang agung pangapurane tur agung welase” (QS. Annisa’: 23)

Pasedherekan punika dipun landasi amargi saking keturunan ingkang sami, sahingga saking sebab punika wonten hak waris lan boten dipun parengaken sami nikah kalian sedherekipun. Ananging amargi penduduk tambah kathah sahingga lajeng benten suku, adat seni, budaya lan bahasa satemah ingkang mekaten punika tasih kalebet sedherek, Allah SWT ngendika:

“ Lan ing antarane tandha-tandha kekuwasaane, hiya iku Panjenengane nitahake langit lan bumi lan beda-bedane basanira kabeh lan warnane kulit ira kabeh. Satemene ana mengkono iku yekti ana tandha-tanndha tumrap wong-wong kang padha ngerti”. (QS. Arrum: 22)

“ Lan (Ingsun wus ngutus) marang kaum ‘Ad sadulure dheweke, hiya iku Hud. Dheweke dhawuh: He kaum Ingsun padha nyembaha sira kabeh marang Allah, temenan ora ana Pangeran tumrap sira kejaba mung Panjenengane. Mangka kenapa sira ora padha taqwa marang Panjenengane”. (QS. Al A’rof: 65)

Kaping tiga: Pasedherekan ingkang dipun iket kanthi agama, Allah SWT ngendika:

“ Satemene wong-wong mukmin iku seduluran jalaran sangka iku gaweha pirukunan ing antarane rong golongan iku lan padha taqwaha marang Allah supaya sira intuk rahmat”. (QS. Al Hujurat: 10)

Sinaosa agami lan keyakinan kita benten nanging kita dipun dhawuhi supados tansah paring pikurmatan, Allah SWT ngendika:

“ Allah ora nyegah sira kabeh kanggo nglakoni kabejikan lan tumindak adil marang wong-wong kang ora nyatroni sira kabeh kerana agama lan (uga) ora nundhung sira kabeh saking Negara ira kabeh. Satemene Allah remen marang wong-wong kang tumindak adil”. (QS. Al Mumtahanah: 8)

“ Dhawuha sira (Muhammad): He wong-wong kafir! Ingsun ora bakal nyembah apa kang sira sembah, lan sira dudu wong kang nyembah Pangeran kang Ingsun sembah. Lan Ingsun ora bakal pernah dadi wong kang nyembah apa kang sira sembah, lan sira (uga) ora bakal pernah dadi wong kang nyembah Pangeran kang Ingsun sembah. Tumrap sira, agamanira dhewe, lan tumrap Ingsun agama Ingsun dhewe”. (QS. Al Kafirun: 1-6)

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Islam boten namung paring dhawuh dhateng umatipun supados tansah mujudaken pasedherekan lan welas asih, ananging kedah kados pundi supados pasedherekan punika tambah raket lan kiat. Kanthi mekaten kedah dipun tebihaken sedaya sikap ingkang saget ngrisak pasedherekan, contonipun ngina dhateng tiyang sanes, nyana ala, paring laqab utawi gelar ingkang awon, ngrasani, pados-pados awon lan cacatipun tiyang sanes. Menawi perkawis punika saget kita singkiri insya-Allah pasedherekan gesang punika saget kasembadan kanthi sae, amin.

بَارَكَ اللهُ لِيْ وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْعَظِيْمِ، وَنَفَعَنِيْ وَإِيَّاكُمْ بِمَا فِيْهِ مِنَ اْلآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ، أَقُوْلُ قَوْلِيْ هٰذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيْمَ لِيْ وَلَكُمْ فَاسْتَغْفِرُوْهُ، إِنَّهُ هُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمُ.

Njagi Fitrahing Qalbu - Khutbah Shalat Idul Fitri Basa Jawa

Sampun kita mangertosi bilih wulan Ramadhan punika dados wulan pelatihan, wulan penyucian, wulan keberkahan, wulan ampunan, wulan muhasabah, wulan pesta ibadah. Kanthi mekaten menawi saget nindakaken shiyam Ramadhan kanthi dasar iman lan taqwa yektos ing tanggal setunggal Syawal kawontenanipun manungsa dados fitrah. Nanging amargi gesangipun manungsa punika kathah cobinipun sahingga kita kedah ngantos-antos supados jiwa ingkang witrah punika tansah kajagi.

اَللهُ أَكْبَرُ ×٩ كَبِيْرًا وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ كَثِيْرًا وَسُبْحَانَ اللهِ بُكْرَةً وَأَصِيْلًا . لَا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ وَحْدَهُ صَدَقَ وَعْدَهُ وَنَصَرَ عَبْدَهُ وَاَعَزَّ جُنْدَهُ وَهَزَمَ الْأَ حْزَابَ وَحْدَهُ لَا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ وَاللهُ أَكْبَرُ, اَللهُ أَكْبَرُ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ. أَلْحَمْدُ لِلّٰهِ اَّلذِى جَعَلَ أَيَّامَ الْأَعْيَادِ ضِيَافَةً لِعِبَادِهِ الصَّالِحِيْنَ وَجَعَلَ فِى قُلُوْبِ الْمُسْلِمِيْنَ بَهْجَةً وَسُرُوْرًا. أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ َأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ، اَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ عَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنْ تَبِعَهُ بِاِحْسَانٍ اِلَى يَوْمِ الدِّيْنِ أَمَّابَعْدُفَيَآعِبَادَاللهِ, اِتّقُوا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَ لَا تَمُوْتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُوْنَ.

Kaum muslimin jema’ah shalat Id Rahimakumullah
Alhamdulillah sedaya puji kagunganipun Gusti Allah, Pangeran ingkang ngratoni sedaya alam, namun dhumateng Allah kita manembah lan dhumateng Allah kita nyuwun pitulungan. Kanthi kuasa lan welas asihipun Allah ing dinten punika kita sampun tingkas anggenipun nindakaken shiyam Ramadhan, mugi-mugi sedaya amal ibadah ingkang sampun kita tindakaken ing sak lebetipun wulan Ramadhan temen saget mujudaken pribadi muslim ingkang ningkat iman lan taqwanipun dhateng Allah.

Allah SWT sampun paring pangapunten dhateng sedaya kalepatan, sahingga ing dinten punika kita dados pribadi ingkang fitrah. Allah dadosaken pribadinipun tiyang-tiyang ingkang iman lan Islam kawontenanipun kados bayi ingkang nembe lahir saking gua gharbanipun ibu.
Dinten punika dados dinten ingkang istimewa, jalaran ing dinten punika Allah SWT sampun ngluberaken welas asih lan maghfirahipun, sahingga ing dinten punika sedaya tiyang sami ngrumaosi dados tiyang ingkang gadhahi sifat khata’ lan nisyan, lepat lan supe, sahingga kanthi sifat punika sami ngrumaosi bilih sifat-sifat punika tansah manggen ing pribadinipun manungsa sahingga saget nyebabaken dosa. Dosa dhateng Allah amargi nindakaken perkawis ingkang dipun awisi dening Allah.

Pramila kangge nglebur dosa lan kesalahan punika margi ingkang gampil inggih punika kanthi nyuwun pangapunten dhateng tiyang-tiyang ingkang nate dipun dhalimi, tiyang-tiyang ingkang nate dipun pilara, tiyang-tiyang ingkang nate dipun fitnah lan saterasipun. Allah zat ingkang paring pangapunten, dosa alit kanthi maos istighfar lan dosa ageng kanthi mertobat dhateng Allah. Nanging dosa dhateng sesami gesang inggih kedah nyuwun pangapunten dhateng sesaminipun.

Nyuwun pangapunten punika pedamelan lisan ingkang awrat dipun ngendikaken, lan kosok wangsulipun kathah tiyang ingkang gampil lan ringan ngaturaken nyuwun pangapunten. Satuhunipun ringan lan awrat punika gumatung kalian manahipun. Ati ingkang peteng, ingkang sampun katutup hawa nafsu panci awrat, namung ati ingkang sampun padhang pikantuk pitedah sahingga kathah ingkang sami mendhet wulan Syawal kangge shilaturahim, sowan-pisowanan ing sesami sedherekipun.

Allahu Akbar 3x Walillahil hamd
Kaum muslimin jema’ah shalat Id Rahimakumullah
Menawi kita muhasabah, ngitung-ngitung dhateng amal ibadah kita dipun bandingaken kalian nikmatipun Allah. Wekdal 24 jam ingkang dipun paringaken Allah namun pinten jam kita ginakaken kangge ngibadah, umur ingkang panjang, sehat lan sempatipun napa sampun kita ginakaken kangge ningkataken ibadah. Kalebet sedaya sumber daya alam arupi oxygen, toya, siti, wit-witan, lan sedaya gegremetan ing darat lan samudra, sedaya punika dipun sediakaken dening Allah kangge mujudaken pribadi muslim ingkang tansah syukur dhateng Allah.

Kathah para manungsa ingkang dereng ngrumaosi bilih sedaya peparingipun Allah punika, sawekdal-wekdal badhe dipun pundhut malih dening Allah. Sedanipun manungsa boten nenggo nalika nembe sakit, wonten kawontenan mlarat, nalika yuswa sampun sepuh lan nalika nembe repot. Nanging kathah tiyang dipun pundhut nyawanipun, ing wekdal enjang tasih sehat, wekdal sonten sampun seda, wekdal dalu tasih sehat wekdal siang sampun dipun tumpakaken kreta jawa. Kanthi mekaten Rasulullah SAW nate paring pemut:

اِغْتَنِمْ خَمْسًا قَبْلَ خَمْسٍ: حَيَاتَكَ قَبْلَ مَوْتِكَ وَصِحَّتَكَ قَبْلَ سَقَمِكَ وَفَرَاغَكَ قَبْلَ سُغْلِكَ وَ شَبَابَكَ قَبْلَ هَرَمِكَ وَغِنَاكَ قَبْلَ فَقْرِكَ (رواه البيهقى)

“Gunakna limang perkara sak durunge tumeka limang perkara, uripira sadurunge temeka patinira, gunakna wektu sehatira sadurunge tumeka laranira, gunakna wektu longgarira sadurunge tumeka wektu rupekira, gunakna wektu nomira sadurunge tumeka wektu tuanira, gunakna wektu sugihira sadurunge tumeka wektu mlaratira”. (HR. Baihaqi)

Mila mekaten nalika kita mlebet ing wulan Syawal punika, mangga kita pendhet hikmah wulan Ramadhan, wulan kangge ningkataken amal ibadah kaleres ing kuantitas lan ugi kualitasipun, jumlahipun lan ugi mutunipun. Umpami ing sak jawinipun wulan Syawal, sedaya tiyang tansah ngumbar nebar sih katrisnan lan paring pangapunten, yektos Allah tansah badhe ngluberaken sih katrisnanipun dhateng kawulanipun. Sedaya tiyang sami gemregah ningkataken ibadhahipun, yektos Allah badhe nurunaken rahmatipun. Allah SWT ngendika:

“Menawa sekirane para pendhudhuke negara-negara padha iman lan taqwa, wus mesthi Ingsun bakal nurunake marang dheweke mau berkah sangka langit lan bumi, ananging dheweke padha anggorohake (marang ayat-ayat Ingsun) kuwi, akhire Ingsun siksa wong-wong mau amarga lelakone dheweke” (QS. Al A’raf: 96)

Pramila sasampunipun kita mlebet ing dinten riyadi, dinten fitrah, Allah SWT boten jamin kawulanipun saget njagi kawontenan fitrah punika. Amargi ningali ing tahun-tahun ingkang sampun dipun tindakaken. Budaya lan adhatipun kaum muslimin punika badhe kondur kados wekdal saderengipun Ramadhan. Malah ngraosaken bilih puasa Ramadhan lan sedaya amal ibadah ing wulan Ramadhan punika dados beban. Mekaten punika amargi pribadinipun manungsa punika wonten kalih panthan, inggih punika jasmani lan rohani utawi lahir lan batin. Lan ing sak dangunipun nindakaken pakaryan tansah dipun adhepaken kalian goda lan cobi. Kanthi mekaten, wonten ingkang kiat ngadhepi goda lan cobi punika, sahingga derajatipun saget ningkat dados akhsani taqwim lan jiwanipun dados mutmainnah. Nanging ugi kanthi goda lan cobi punika kathah ingkang boten kiat sahingga derajatipun manungsa dados langkung ashor. Allah SWT ngendika:

“ Satemene Ingsun wus nitahake manungsa kanthi wangun kang saapik-apike. Banjur Ingsun balikake dhewekne marang panggonan kang luwih endhek-endheke panggonan endhek (neraka), kejaba wong-wong kang padha iman lan padha ngamal shalih, mula tumrap dhewekne kabeh ganjaran kang ora ana pedhote” (QS. Attin:4-6)

Kanthi punika kangge njagi kawontenan fitrah punika, mangga kita tansah ngudi ilmu sak kathah-kathahipun, margi kanthi ilmu badhe mujudaken tiyang ingkang wicaksana. Kita tingkataken amal ibadah, kita tingali tiyang sak nginggilipun sahingga badhe nuwuhaken raos ikhlas lan ngicalaken sifat ujub. Kita wujudaken shilaturahim, kanthi pasedherekan setunggal iman Islam, pasedherekan ing masyarakat punapa malih pasedherekan kelawan setunggal keturunan. Kita jumbuhaken sifat wasiyat-winasiyatan, nasehat-winasehatan, tulung-tinulung ing margi ingkang leres lan taqwa. Insya-Allah sedaya tumindak sae lan lepat punika amargi saking pakulinan.

Pedamelan sae menawi dipun tindakaken kanthi istiqomah yektos badhe mujudaken raos ikhlas. Sinaosa pedamelan sae punika dhawuhipun Allah nanging menawi boten dipun kulinakaken inggih badhe awrat, sahingga syari’at agami Islam namung dados norma-norma. Satuhunipun Islam punika sampun dipun tentukaken dening Allah minangka Rahmatan lil ‘alamin, nanging jumbuhipun punika dipun tentukaken dening para manungsa khususipun tiyang-tiyang Islam.
Akhiripun kita tansah nyuwun kekiatan dhateng Allah supados saget pribadi ingkang saget bekda rahmat dhateng sedaya alam. Kanthi nyuwun pitedah datang Allah lan nyuwun pangapunten dhateng Allah kita aturaken.

اَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيْمُ, الَّذِى لَا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيْكَ لَهُ, لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيِى وَيُمِيْتُ وَهُوَعَلَى كُلِّ شَيْئٍ قَدِيْرٌ. وَقُلْ رَّبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِيْنَ

Nggayuh Lailatul Qadar-Ibadah Sewu Wulan-Khutbah Bahasa Jawa

Sinten tiyangipun ingkang saget nindakaken ibadah sewu wulan, anatare inggih punika 83 tahun? Yekti abot bisa mujudake ibadah sewu wulan, napamalih zaman sapunika umuripun manungsa punika rata-rata pinten tahun. Ewodene nabi Muhammad mawon namung 63 tahun, dadi ya wis kemurahan banget lamun duweni umur 83 tahun tur kapitung dadi wong kang ahli ibadah. Kang mangka lamun saiki umure 40 tahun, iku wus kepotong umur anak-anak, yaiku wiwit bayi nganti umur 12 tahun. Durung maneh saben-saben wong ngalami zaman sulit, sahingga ngibadahe dadi kendor.

Nanging ampun kuatir merga Allah paring kelonggaran kanggo wong-wong Islam bakal oleh derajat ibadah 83 tahun, yaiku ngibadah ing lailatul qadar, mila mangga sami usaha nggayuh lailatul qadar iku.

اَلْحَمْدُلِلّٰهِ الَّذِيْ أَنْزَلَ الْقُرْآنَ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتِ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ. أَشْهَدُ اَنْ لَا اِلٰهَ اِلَّااللهُ وَحْدَهُ لَاشَرِيْكَ لَهُ الْمَلِكُ الدَّيَّانُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدًا رَسُوْلُ اللهِ خَيْرُ مُعَلِّمٍ وَاِمَامٍ, اَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى عَبْدِكَ وَرَسُوْلِكَ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى اٰلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ عَلَى مَنْهَجِهِمِ السَّلِيْمِ أَمَّابَعْدُفَيَآعِبَادَ اللهِ, أُوْصِيْكُمْ وَنَفْسِىْ بِتَقْوَى اللهِ فَقَدْ فَازَالْمُتَّقُوْنَ

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Allah SWT sampun paring dhawuh dhateng tiyang ingkang iman, ngemutaken bilih tiyang Islam sami mujudaken iman lan taqwa dhateng Allah kanthi sak leres-leresipun, lan ing akhir hayatipun seda kanthi bekta iman lan Islam sahingga dipun cathet seda ingkang khusnul khatimah. Tentunipun sedaya tiyang tansah ngrumaosi bilih ing sedaya wekdal tansah damel tumindak dosa, tumindak ingkang nerak dhateng wewaleripun syara’, kaleres punika dipun sengaja utawi boten sengaja. Menawi tumindak awon punika dipun sengaja tegesipun dados tiyang fasiq lan mekaten punika dados tumindak awon ingkang sak mesthine dipun tilar. Ewadenten tumindak awon punika boten dipun sengaja, amargi khilaf temtu Allah tansah paring pangapunten lan kelebet dosa alit lan kawulanipun cekap maos istighfar, Gusti Allah zat ingkang tansah paring pangapunten dhateng sedaya kawulanipun.
Kanthi wujud kesadaran bilih sampun nindakaken perkawis ingkang awon lan dosa, sumangga kita kiyataken ngibadah ing wulan Ramadhan punika kangge nglebur dosa-dosa ingkang nate dipun tindakaken. Punapa malih ing akhir wulan Ramadhan punika Allah paring kautaman kanthi tumurunipun Alqur’an lan dalu punika kawastanan wengi lailatul qadar. Allah SWT nate ngendika:

“Satemene Ingsun wus nurunake (Alquran) ana ing wengi kamulyan. Lan apa sira ngerti, apa toh (sejatine) wengi kamulyan iku? Wengi kamulyan iku luwih bagus katimbang sewu wulan. Ana ing wengi iku padha mudhun malaikat-malaikat lan Jibril kanthi (nggawa) ijin Pangerane kanggo ngatur sekabehane urusan. Wengi iku para malaikat padha uluk salam (marang wong-wong mukmin lanang wadon) nganti tumeka mletheke fajar”. (QS. Al Qadar: 1-5)

Ing surat punika Allah SWT paring warta bilih wengi lailatul qadar punika salah satunggaling wengi ingkang langkung utami tinimbang ing wengi-wengi sasanesipun. Allah paring pirsa bilih saenipun wengi punika langkung utami menawi dipun bandingaken kalian ibadah sewu wulan utawi 83 tahun. Ing wengi punika Gusti Allah nurunaken Allah saking Louhul Mahfudz dumugi Baitul Izzah (langit dunya) kedadosan mekaten punika ing wulan Ramadhan, Allah SWT ngendika:

“ Wulan Ramadhan, kang diturunake Alqur’an kanggo pituduh tumrap manungsa lan aweh katerangan saking pituduh lan pembeda”. (QS.Al Baqarah; 185)

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Ing wengi punika para Malaikat kalebet malaikat Jibril tumurun ing bumi, sami ngreksa dhateng perkawisipun piyambak-piyambak. Kagem tiyang ingkang pinanggih malam lailatul qadar punika badhe dipun gampilaken urusanipun, amargi daya upayanipun dipun tulung dening para malaikat. Amargi sedaya harapan badhe dipun laporaken dhateng Allah. Rasul nate ngendika:

يَا غُلامُ إِنِّي أُعلِّمكَ كَلِمَاتٍ :احْفَظِ اللَّهَ يَحْفَظْكَ احْفَظِ اللَّهَ تَجِدْهُ تُجَاهَكَ ، إِذَا سَأَلْتَ فَاسْأَل اللَّه ، وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ (رواهُ التِّرمذيُّ

“He pemuda, satemene Ingsun bakal paring piwulang marang sira, pirang-pirang hikmah: jaganen Allah, kelawan nuruti dhawuh-dhawuhe, lan dohana larangane, mesthi Allah bakal jaga awakmu, jaganen Allah, mesthi sira bakal nemoni Allah ing sak sandingira. Lamun sira jelaluk, jaluka marang Allah lan lamun sira jaluk pitulungan, jaluka marang Allah”. (HR. Turmudzi)

Ing pundhi papan lan panggenan Allah tansah pirsa dhateng sedaya tumindak kita, kaleres ingkang manggen ing ati punapa malih ingkang kita lahiraken. Sedaya punika wonten dalem pengawasanipun Allah. Sinaosa Gusthi Allah paring dhawuh dhateng para malaikat supados nyathet sedaya amal kita, boten ateges Allah boten pirsa, ananging ingkang mekaten punika nedahaken bilih Allah punika Maha Agung, Maha Kuwaos, Maha Wicaksana lan sak sanesipun. Sahingga ing saben dintenipun Allah nyuwun tanggel jawabipun saking para malaikat, lan nalika malaikat paring laporan, Gusti Allah badhe nyembadani dhateng sedaya kawulanipun ingkang nyenyuwun.

Menawi tiyang-tiyang Islam sami mangertosi bilih ing saben-saben panggenan kangge shalat dipun rawuhi dening para Malaikat yektos ibadahipun boten badhe pedhot, sedaya tiyang Islam badhe enggal-enggal nindakaken ibadah. Mekaten punika sampun pranyata bilih ibadah menawi dipun kantheni kalian tiyang kathah badhe tambah giat. Kaifiyahipun shalat dipun sempurnakaken, shalatipun sunnah dipun tindakaken. Benten menawi shalat dipun tindakaken piyambakan.

Kanthi punika, sasampunipun mengertosi kautaman ibadah ing wulan Ramadhan, bilih ing awalipun wulan Ramadhan Allah SWT ngluberakan rahmatipun. Mangga kita giyataken sedasa dinten ingkang sepindhah punika kangge nindakaken takholli inggih punika kita dalaken sedaya sifat lan perilaku ingkang boten sae. Kita perangi hawa nafsu ingkang tansah jlomprongaken dhateng margi ingkang sasar, kita kiyataken manah kita supados dados sopiripun sedaya tumindak. Sahingga ing sedaya dinten ingkang kaping kalih sasampunipun sifat lan perilaku boten sae punika kita dalaken, lajeng nindakaken tahalli inggih punika kita isi kanthi sifat-sifat ingkang sae. Sahingga ing sangang dinten utawi sedaya dinten ingkang terakhir tiyang Islam badhe ngraosaken tajjalli, inggih rumaos sedaya tumindakipun dipun bimbing dening Allah. Manungsa sampun angghadhahi sifat-sifat Ilahiyah, sahingga ing tembe wingkingipun tiyang Islam badhe katebihaken saking geninipun neraka.

Kaum muslimin jema’ah Jum’ah Rahimakumullah
Akhiripun mugi-mugi ing wulan Ramadhan punika kita dipun paring kekiyatan ningkasaken shiyam Ramadhan kanthi tansah nyempurnakaken syarat lan rukunipun. Nilaraken sedaya ingkang batalaken lan ngrisak ibadah puasa. Lan tansah nindakaken amal-amal sunnah sanesipun.